انحلال ازدواج عبارت از انقطاع و از میان رفتن رابطه زناشویی است که علل مختلف می‌تواند داشته باشد. ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی دراین‌باره می گوید: «عقد نکاح به فسخ یا به طلاق یا به بذل مدت در عقد انقطاع (صیغه موقت) منحل می‌شود».
این ماده از فوت سخنی نگفته ولی شک نیست که فوت یکی از زوجین نیز موجب انحلال ازدواج است و شاید بدیهی بودن مطلب سبب شده که قانون‌گذار در ماده ۱۱۲۰ از آن یاد نکرده است. همچنین انقضاء مدت که یکی از موجبات انحلال ازدواج منقطع است در این ماده ذکر نشده است، هرچند که ماده ۱۱۳۹ از آن نیز یادکرده است. به‌هرحال، علل انحلال ازدواج دائم فوت و فسخ ازدواج و طلاق است. البته فوت و فسخ اختصاص به نکاح دائم ندارد و در ازدواج منقطع (صیغه موقت) نیز موجب انحلال است. لیکن طلاق ویژه ازدواج دائم است (ماده ۱۱۳۹).
می‌توان گفت که فسخ در ماده۱۱۲۰ شامل انفساخ، یعنی انحلال و برهم خوردن ازدواج به یک علت قانونی بدون اراده زوج یا زوجه، نیز می‌شود. بنابراین لعان یا مرتدشدن زوج که موجب انفساخ ازدواج است مشمول ماده ۱۱۲۰ خواهد بود.
به‌هرحال، راجع به فوت نیازی به بحث جداگانه نیست و اثر آن در روابط زوجین در قسمتهای مختلف سایت مانند عده و مهر وارث بررسی می‌شود. آنچه در اینجا باید موردمطالعه واقع شود فسخ نکاح دائم و طلاق است که از جهاتی باهم شباهت دارند و تفاوت‌هایی نیز بین آن‌ها موجود است. قبل از بحث تفصیلی از فسخ و طلاق بجاست نخست مقایسه‌ای کلی از این دو نهاد حقوقی که روشنگر وجوه اشتراک و اختلاف آن‌ها باشد به دست دهیم که در قسمت مربوطه به آن اشاره شده است.
