سؤالات متداول در خصوص حق فرزند بر پدر و مادر به شرح زیر می‌باشد:
حق فرزند بر پدر و مادر چیست؟ حقوق فرزندان بر والدین چگونه است؟ حقوق فرزندان به چه صورت است؟ حقوق دختر در خانواده به چه نحو است؟ حق فرزند بر پدر چطور است؟ حقوق اطفال بالای والدین چگونه است؟ حقوق کودک در خانواده چیست؟
در خصوص نگاهداری و تربیت اطفال در قانون مدنی از ماده 1168 الی 1179 سخن گفته‌شده است که در اینجا بر اساس مواد قانونی مربوطه ، حق فرزند بر پدر و مادر (حقوق فرزندان بر والدین) را موردبحث و بررسی قرار می‌دهیم.
در ماده ۱۱۶۸قانون مدنی عنوان‌شده است که نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف پدر و مادر است و طبق ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی برای حضانت و نگهداری طفلی که پدر و مادر او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت‌سالگی اولویت دارد و پس‌ازآن حضانت و نگهداری با پدر است. البته بعد از هفت‌سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می‌باشد.(اصلاحی ۸/۹/۱۳۸۲ مجمع تشخیص نظام).
لازم به ذکر است طبق ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با او است مبتلابه جنون شود یا به دیگری شوهر کند حق حضانت با پدر خواهد بود. همچنین در صورت فوت یکی از پدر و مادر ، حضانت طفل باآنکه زنده است خواهد بود هرچند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد ( ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی).
طبق ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی هیچ‌یک از پدر و مادر حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده‌ی آن‌هاست از نگاهداری او امتناع کنند، در صورت امتناع یکی از پدر و مادر ، حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم، نگاهداری طفل را به هر یک از پدر و مادر که حضانت به عهده‌ی اوست الزام کند و درصورتی‌که الزام ممکن یا مؤثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت‌شده باشد به خرج مادر تأمین کند.
لیکن طبق ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضاییه تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.
موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:
۱- اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار
۲- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
۳- ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی
۴- سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق
۵- تکرار ضرب‌وجرح خارج از حد متعارف
نکته قابل‌توجه این است که مادر مجبور نیست که به طفل خود شیر بدهد مگر درصورتی‌که تغذیه‌ی طفل به غیر شیر مادر ممکن نباشد. (ماده ۱۱۷۶ قانون مدنی)
از دیگر حقوق فرزندان این است که پدر و مادر مکلف هستند در حدود توانایی خود به تربیت اطفال خویش برحسب مقتضی اقدام کنند و نباید آن‌ها را مهمل بگذارند (ماده ۱۱۷۸ قانون مدنی) لیکن ابوین حق تنبیه طفل خود رادارند ولی به استناد این حق نمی‌توانند طفل خود را خارج از حدود تأدیب، تنبیه نمایند (ماده ۱۱۷۹قانون مدنی).
درنهایت طبق ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی نفقه‌ی اولاد بر عهده‌ی پدر است پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده‌ی اجداد پدری است با رعایت الاقرب‌فالاقرب. در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن‌ها نفقه بر عهده‌ی مادر است. هرگاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب‌فالاقرب به عهده‌ی اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب النفقه است و اگرچند نفر از اجداد و جدات مزبور از حیث درجه‌ی اقربیت مساوی باشند نفقه را باید به حصه‌ی مساوی تأدیه کنند.
